Astronomik çerçevede Ay'ın 4 ana evresi ve 2 ara evresi bulunur;

Ana evreler;  

1) Yeniay; Ay Güneş ve Dünya aynı hizaya gelir. Bu evrede Ay gözükmez.

2) İlkdördün; yeniaydan 7 gün sonra oluşur. Ay'ın sağ yarısı aydınlanır.

3) Dolunay; yeniaydan 14 gün sonra oluşur. Ay'ın tamamı aydınlıktır (1)

4) Sondördün; yeniaydan 21 gün sonra oluşur. Ay'ın sol yarısı aydınlıktır.

Ara evreler;

1) Hilal; yeniay ile ilkdördün arasında, sondördün ile yeni ay arasında olmak üzere ayda 2 kez oluşur.

2) Şişkin Ay; ilkdördün ile dolunay arasında, dolunay ile sondördün arasında olmak üzere ayda 2 kez oluşur.

Astrolojik değerlendirmelerde genellikle astrolog Dane Rudhyar'ın Ay’ı 8 faza ayırması yaygın olarak kullanılır. Ay fazlarının insan hayatının döngüleriyle güçlü bağlantısı bulunmaktadır. Ay fazları bireysel olduğu kadar toplumsal psikolojimizi de etkiler. Sırasıyla incelersek;

Yeniay (New Moon)fazı: Ay'ın Güneş ile 0- 45 derecelik açı dilimine verilen addır. Yeniay fazında Ay ile Güneş'in çekim kuvvetleri birleştiğinden gelgit etkisi çok güçlüdür. Aynı zamanda doğumlar da sıklaşır.

Yeniay taze enerjiler taşıdığından yeni başlangıçlar yapma isteğini artırır. Canlılık ve hevesi besler. Yeniayı bazı astrologlar Koç burcu bazıları da Aslan burcu  enerjisi ile ilişkilendirir (2)

Doğum Haritasında Yeniay Fazı: Yeniay fazında doğanların içgüdüsel hareket edebilme özelliği yüksektir. Dürtüseldirler. Kendi hayatlarına yön vermekte zorlanmazlar. Genellikle dikkatlerini dar bir alana odaklayabilirler. Anne ve babayı farklı varlıklar olarak değil birbirine çok benzeyen bazen de (özellikle Ay- Güneş kavuşumu 0 dereceyse) aynıymış gibi hissederler. Diğer insanlarla olan ilişkilerinde "kişi kendi gibi bilir karşısındakini.." görüşü hakimdir.

Hilal (Crescent) fazı: Ay'ın Güneş ile 45- 60 derecelik açı dilimine verilen addır. Hilal fazında Ay'ın batı kenarı incecik bir şekilde aydınlanır. Güneş battıktan hemen sonra batı ufkunda gözlemlenebilir.

Hilal fazı hayatın akışını kolaylaştıran, bağlantıları güçlendiren ve fırsatları artıran verimli bir faz olarak görülür. Bu fazı bazıları Boğa burcu bazıları da Yengeç burcu enerjisi ile ilişkilendirir.

Doğum Haritasında Hilal Fazı: Hilal fazında doğanlar doğal bir yapıya sahiptirler. Kendi kendileriyle barışıktırlar. İçsel gücü ve odaklanma yeteneği yüksektir. Diğer fazlarda doğanlara kıyasla tezat duygu ve düşünceleri daha zayıf olduğundan yoğun iç çatışması yaşamazlar. Fırsat ve imkanlara daha fazla açıktırlar. Ebeveynlerini uyumlu varlıklar olarak görürler.

İlk Dördün (First Quarter) Fazı: Ay'ın Güneş ile 90–135 derecelik açı dilimine verilen addır. Bu fazda Ay Güneşten iyice uzaklaşarak gökyüzünde yarım daire şeklinde belirir. Gelgit etkisinin en düşük olduğu fazlardan biridir. Sağlık açısından ameliyatların komplikasyonlara açık olduğu ve yaraların geç iyileştiği sürece karşılık gelir.

Doğum Haritasında İlkdördün Fazı: İlkdördün fazının 90 derece açılan kare açısında doğanlar içsel gerilimi kuvvetli ve mücadele gücü yüksek kişilerdir. Yeniay ve Hilal fazında doğanlar kadar kendileriyle barışık olmadıklarından çevreleriyle uyum sorunu yaşarlar. Sürtüşme ve çatışmalara fazlasıyla açıktırlar. Genellikle birbiriyle geçinemeyen ebeveynlere sahip olduklarından bir taraf ile özdeşim kurup diğer tarafa öfke duyabilirler. İlişkilerinde sorun yaşamaya yatkındırlar ancak bir şeyleri yapılandırma ve başarı kazanma motivasyonları oldukça yüksektir.

İlkdördün fazının 120 derece açılan üçgen açısında doğanların, Ay güneş karesi ile doğanlara nispeten iç dünyaları daha huzurludur. Duygu ve düşünceleri arasında olduğu kadar anne ve babaları arasında da bir uyum söz konusudur. Çoğunlukla hayat dolu ve yaratıcı enerjileri güçlü kişilerdir. İlişkilerinde tutarlı ve dengeli olduklarından daha doyumlu ve rahat bir hayat sürerler.  

Büyüyen Ay (Gibbous)Fazı: Ay'ın Güneş ile 135–180 derecelik açı dilimine verilen addır. Bu fazda Ay iyice dolgunlaşıp yuvarlaklaşmaya başlar ve ışığı artar. Bir adım sonrası zirve olduğundan bu faz Dolunaya hazırlık safhasına karşılık gelir. Genellikle Başak burcu ile ilişkilendirilir.

Doğum Haritasında Büyüyen Ay Fazı: bu fazda doğanların hayatında yoğun bir çaba, çok emek sarf etme ve yorucu bir çalışma vardır. Analiz gücü yüksek, hayata kayda değer bir şeyler katma duygusu yoğundur. Sorumluluk alma ve görev üstlenmede oldukça iyidirler. Öğrenme ve bir amaç edinme yönü güçlüdür. Kendilerini mükemmelleştirmeye çok önem verirler.  

Dolunay (Full Moon)Fazı: Ay'ın Güneş ile 180-225 derecelik açı dilimine verilen addır. Bu fazda Ay gökyüzünde tüm güzelliği ve ihtişamı ile parlar. Güneş'in tam karşısına geçerek ona meydan okur. Bu nedenle Ay'ın en güçlü olduğu fazdır. Genellikle heyecan ve gerilim yüklese de aynı zamanda farkındalığı yükseltir.

Yeniay gibi Dolunay fazı da en yüksek gelgit etkisine sahiptir. Bu iki evrede Güneş'in çekim kuvveti Ay'ın çekim kuvvetine eklenir. Tıpkı Yeniay fazında olduğu gibi Dolunay fazında da doğumlar sıklaşır. Hatta Dolunay fazında daha da fazlası vardır. Yapılan istatistiklere göre suç işleme potansiyeli yükselir, cinnet ve cinayet vakaları artar.

Doğum Haritasında Dolunay Fazı: Dolunay fazında doğanların bilinç seviyeleri ve farkındalıkları yüksektir ancak tezat duygu ve düşünceleri nedeniyle içsel çatışmaları yoğundur. Doğum haritasının geneli de destekliyorsa kişilik bölünmelerine yatkınlık verebilir. Kendilerine ve çevrelerine karşı yabancılaşma hisleri kuvvetlidir. Duygu ve düşünceleri arasında uyum sağlamakta sıkıntı çektiklerinden çoğunlukla bir tarafa kayabildikleri gibi iki taraf arasında mütemadiyen bir gel git durumu da yaşayabilirler.

Ay fazları içinde kutuplaşmaya en müsait olan Dolunay fazıdır. Bu fazda doğanlar bir nevi çelişkiler yumağıdır. Yansıtma mekanizmaları güçlü çalışır. Muhaliftirler. Bütün yaşamları boyunca bir şeyleri sentezleme uğraşı verirler. Genellikle ayrılmış veya birbiriyle taban tabana zıt anne ve babanın çocukları olduğu görülür.

Yeniaydan Dolunay fazına uzanan ilk 14 gün "büyüme ve gelişme" sürecidir. Bu süreçte bitki öz suları yükselir ve hızlı büyür. Bu nedenle tohum ekme ve meyve aşılamak için uygun bir dönemdir (3)

Aynı zamanda hayat akışı içinde somut kararlar alarak bir şeyleri yapılandırma, bir eser ortaya çıkarma dönemine karşılık gelir. Yeni başlangıçlar, yeni projeler bu safhada büyüyüp gelişir.

Sağlık açısından ameliyatlarda ilk dördünden dolunaya uzanan süreç daha risklidir. Yaraların iyileşmesi ve ameliyat izlerinin kaybolması uzun zaman alır. Dolunay fazı ile varılan zirveden sonra herşey inişe geçer, eksilmeye başlar...

Küçülenay (Disseminating)Fazı: Ay'ın Güneş ile 225–270 derecelik açı dilimine verilen addır. Bu fazda Ay yusyuvarlak halinden eksilmeye ve zirveden inişe geçer. Tekrar yönünü Güneşe doğru çevirir.

Küçülenay'ın günlük hayata yansıması işlerin daha kolay toparlanması, bilgi ve tecrübeleri paylaşma isteğinin artmasıdır.

Doğum Haritasında Küçülen Ay Fazı: bu fazda doğan kişiler yaşam boyu edindikleri bilgi ve tecrübelerini paylaşmaya yatkındırlar. Haritanın geneli de destekliyorsa bilgeliğe yatkın kişiler olabilir. Genel olarak bu faz Akrep ve Yay burcu enerjileri ile ilişkilendirilir.

Son Dördün (Last Quarter)Fazı: Ay'ın Güneş ile 270–315 derecelik açı dilimine verilen addır. Bu fazda ay tıpkı ilkdördünde olduğu gibi yarım ay şeklini alır ve günden güne eriyerek Güneşe yaklaşmasını sürdürür.

İlkdördün fazı bir şeyleri yapılandırma krizine karşılık gelirken, Sondördün fazı bir şeyleri bitirme krizine karşılık gelir. Bir nevi eleme ve ayıklama süreci olduğundan sonlandırma safhası olarak da tanımlanır.

İlkdördün fazında olduğu gibi Sondördün fazında da gelgit etkisi en düşük seviyededir. Çünkü bu evrelerde Ay ve Güneş çekim kuvvetleri zıt yönde çalışır.

Sondördün fazı ameliyatlar için daha elverişlidir. Bu süreçte yaralar daha çabuk iyileşir ve daha az iz bırakır. Bu nedenle özellikle estetik ameliyatlar açısından uygun bir fazdır.

Doğum Haritasında Sondördün Fazı: Bu fazın kapanan kare açısında doğan kişiler diğerleriyle kıyaslandığında mücadele azmi ve başarma motivasyonu yüksek kişilerdir. Kapanan üçgen açısında doğanlar iş bitirici tipler olup hayatı sadeleştirmekte de ustadırlar.

Çürüyen Ay (Balsamic) Fazı: Ay'ın Güneş ile 315-360 derecelik açı dilimine verilen addır. Bu fazda Ay eriyerek göz mesafesinden uzaklaşırken Güneş'e çok yaklaşır. Bir nevi yeniay fazına hazırlık safhasıdır. Karanlık ve belirsiz bir süreçtir. Doğum döngüsünü sürdürebilmek için kendini feda etmeye karşılık geldiğinden Balık burcu enerjisi ile ilişkilendirilir.

Ameliyatlar için en riskli faz, yeni aydan üç gün önceki çürüyen ay fazıdır. Ay’ın bu fazı ağır kanama ve yan etkilere açıktır. Bu faz bir dönemin sona ermesi ve yeni bir döneme geçiş hazırlığına denk geldiğinden ciddi krizlere yol açar. İnsan vücudunda kan, hormon, diğer sıvı ve salgılar bu fazda en alt düzeye indiğinden sağlık açısından kritik bir dönemdir. 

Doğum Haritasında Çürüyenay Fazı: tüm ay fazları içinde en sancılı olanı Çürüyenay fazı olarak kabul edilir. Bu faza sahip kişiler büyük bir kader sınavı ile dünyaya gelebilirler. Bütünün hayrı için kendilerini feda etme eğilimleri güçlüdür. Bir sonraki aşama yeniaydır ancak en karanlık safha olduğundan kişi ne kadar çabalarsa çabalasın sanki el attığı her şey dağılıp gidiyor, hiç bir şey maya tutmuyor gibi hisseder.

Küçülenay'dan, Yeniaya uzanan son 14 gün Ay döngüsünün tamamlanma ve sona erme evresini temsil ettiğinden "sönümlenme" safhası olarak adlandırılır.

Modern astrologlar Ay'ı 8 faza bölüp detaylı inceleseler de eskilere uzandığımızda daha sade fakat derin bir Ay üçlemesi ile karşılaşırız. Kadim topluluklar Ay'ı 3 temel faza ayırıp bu evreleri şölenlerle kutlamışlardır. Mitolojik olarak bu yaşam çevrimi dişi enerjilerin "kızlık-kadınlık-annelik" gibi 3 farklı aşamasına karşılık geldiğinden 3 tanrıça ile temsil edilir;

1) Bakire Artemis (Diana)fazı; 0 ile 180 derece arası "Yeniay-Hilal-İlkdördün-Büyüyenay" evrelerine karşılık gelir. Beyaz Ay olarak da bilinir. Dişi enerji yelpazesinde bakire genç kız simgesidir. Doğum döngüsünü temsil eder. Yaşamı başlatır, büyütür ve geliştirir. Bir yapılandırma mücadelesi ön plandadır.

2) Olgun Selene (Luna)fazı; 180 derece "Dolunay" evresine karşılık gelir. Parlak ay olarak da bilinir. Dişi enerji yelpazesinde ana kraliçeyi simgeler. Bu zirve döngüsü yaşamı varabileceği en üst seviye taşır ve doyum verir. Bu kadar büyüyen ve göz kamaştıran şey haliyle kişiye bir gerilim yükler.

3)Bilge Hecate(yaşlı kadın) fazı; Ayın 225 ile 360 derece arası "Küçülenay ve Çürüyenay" evrelerine karşılık gelir. Kara Ay olarak da bilinir. Ölüm döngüsü yaşamı tamamlar ve sona erdirir. Bir yıkım ve sonlandırma mücadelesi ön plandadır.

Mitolojide Hecate "cadı tanrıça" veya "büyücü tanrıça" olarak da adlandırılır. Yunan ve Roma mitolojisine oturmayan Tanrıça Hecate esas değerini Anadolu topraklarında bulunur.Yabancısı olduğu topraklarda geri planda ve eğreti dursa da doğduğu topraklarda "Bilge Tanrıça" olarak büyük saygı görür (4)

Ayrıca eskiler bir insanın doğumu ve ölümü üzerinde Ay’ın başrol oynadığına inanır. Bu görüşe göre bir insan Ay'ın ileri dalga hareketiyle dünyaya gelir ve geri dalga hareketiyle de dünyadan çekilir. Bu nedenle bir doğum haritasında Ay fazları kişinin mizacı ve yaşamı kadar ölümü hakkında da önemli bilgiler verir.

Dipnot;

(1) Ay takviminde Ay'ın evreleri geriye doğru kayarak değiştiğinden, halk arasında yaygın olarak bilindiği gibi her Dolunay ayın 14.günü gerçekleşmez.

(2) Astrologlar arasında bu konuda bir fikir birliği bulunmadığından kesin bir tespitte bulunmamayı tercih ettik.

(3) Eskilerin bitkilerin dikimi, bakımı ve tarım ile ilgili ayrıntılı bilgi ihtiva eden Ay takvimi kullandıkları bilinmektedir. Ancak bu başlıbaşına bir inceleme konusu olduğundan burada ayrıntıya girmemeyi uygun bulduk.

4)Web. sitemizin mitoloji bölümünde "Tanrıça Hacete" başlıklı yazımızda daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz.

Kaynakça;

1) Nazan Öngiden - Yıldızlardaki Malzemedir Harcımızda Var Olan

2) Nazan Öngiden - Eylül Esintisi I ve II.ciltler

3) Dane Rudhyar - Ay fazları

4) Tracy Marks - Doğum Haritası Yorumlama Sanatı

5) Serdar Evren- Popüler Astronomi Sitesi